Ας δούμε κάποιες οπτικές ψευδαισθήσεις που προκύπτουν από τη γεωμετρία του χώρου αλλά και την προοπτική του ερμηνεία, σύμφωνα πάντα με την αντίληψή μας. Σε μερικές απ΄αυτές τις οπτικές ψευδαισθήσεις συμβάλει και η “ικανότητα” να αντιλαμβανόμαστε σαν τρισδιάστατο το χώρο που παρουσιάζεται σε μια εικόνα ή μια φωτογραφία*.
Επειδή γνωρίζουμε ότι τα αντικείμενα δείχνουν μικρότερα όσο απομακρύνονται από μας (προοπτική σμίκρυνση) δεν μπορούμε πάντα να έχουμε σωστές ενδείξεις μεγέθους και απόστασης.
Το 1913 ο Ιταλός ψυχολόγος Μάριο Πόνζο (Mario Ponzo, 1882?1960) παρουσίασε ένα σχέδιο με δύο πανομοιότυπες μπάρες κατά μήκος δύο συγκλινόντων γραμμών όπως μιας σιδηροδρομικής γραμμής. Η πάνω κίτρινη μπάρα μας δείχνει πιο μεγάλη από την κάτω επειδή βασιζόμαστε τις σιδηροδρομικές γραμμές και πιστεύουμε ότι βρίσκεται σε μεγαλύτερη απόσταση από μας, δημιουργώντας έτσι την “ψευδαίσθηση του Πόνζο“.
Αυτή η ψευδαίσθηση ισχύει και για άλλα σχήματα ή πραγματικά αντικείμενα.
Το δωμάτιο του Ames
Το δωμάτιο του Ames (Ames room) είναι ένα χώρος με διαφορετική γεωμετρία από ότι έχουμε συνηθίσει. Το σχεδίασε ο Αμερικανός οφθαλμολόγος Adelbert Ames, Jr. το 1934 .
Το σχήμα του δωματίου ενώ δείχνει κυβικό, με τοίχους κάθετους και παράλληλους μεταξύ τους, στην πραγματικότητα είναι τραπεζοειδές. Το δάπεδο και η οροφή είναι με κλίση και οι τοίχοι διαφέρουν μεταξύ τους.
Ο παρατηρητής πρέπει να βρίσκεται σε συγκεκριμένη θέση και όταν κάποιος μέσα στο δωμάτιο μετακινηθεί από τη μία γωνία στην άλλη δείχνει να αλλάζει το μέγεθός του και από πολύ κοντός φαντάζει γίγαντας.
με πράσινο χρώμα είναι σημειωμένος ο χώρος που νομίζουμε ότι βλέπουμε
Στο κεκλιμένο δάπεδο, ο Adelbert Ames, είχε τοποθετήσει, επιπλέον, μια σφαίρα η οποία έδειχνε να κινείται αντίθετα από τους νόμους της βαρύτητας.
και η εξήγηση για το πως λειτουργεί σε βίντεο
Το δωμάτιο του Ames είχε χρησιμοποιηθεί στη τηλεόραση και στον κινηματογράφο για δημιουργία οπτικών εφέ ενώ το 1974 το ροκ συγκρότημα Status Quo το χρησιμοποίησε για τη φωτογραφία του εξώφυλλο του δίσκου On The Level. Υπάρχει ακόμη σε πολλά ψυχαγωγικά πάρκα και παρ΄ότι γνωρίζουμε πως πρόκειται για οπτική απάτη, συνεχίζει να μας εντυπωσιάζει.
αμφίσημες τρισδιάστατες μορφές
ο κύβος τουNecker (Necker Cube)
Η ψευδαίσθηση παρουσιάστηκε από τον Σουηδό κρυσταλλογράφο Louis Albert Necker. Στα μέσα του 1800, ο L. A. Necker ενώ σχεδίαζε κάποιους κρυστάλλους, παρατήρησε ότι κάποια τρισδιάστατα σχέδια τα αντιλαμβανόμαστε με δύο διαφορετικούς τρόπους. Κάθε στιγμή που τα κοιτάμε, μπορούν να γίνουν αντιληπτά με τον έναν από δύο εναλλακτικούς τρόπους, σε καμία όμως περίπτωση δεν μπορούν να γίνουν αντιληπτά και με τους δύο τρόπους ταυτόχρονα. Αυτό παρατηρείται ιδιαίτερα σε σχέδια με ισομετρική προοπτική (ισομετρική προβολή), δηλαδή όταν οι παράλληλες γραμμές ενός κύβου απεικονίζονται στο σχέδιο ως παράλληλες.
Όταν δύο γραμμές διασταυρώνονται, το σχέδιο δεν δίνει κάποιο στοιχείο σχετικά με το ποια είναι η εμπρός και ποια είναι η πίσω. Αυτό κάνει την εικόνα διφορούμενη, γιατί μπορεί να ερμηνευθεί με δύο εναλλακτικούς τρόπους.
Όταν παρατηρούμε το σχέδιο, έχουμε την εντύπωση είτε πως ο κύβος είναι στραμμένος προς τη μία πλευρά και κάτω, είτε προς την άλλη πλευρά και πάνω. Παρά την προσπάθεια να αποδοθεί το φαινόμενο, σχεδιαστικά, με χρήση διακεκομμένων γραμμών ή σκιάς, μπορεί να συνεχίζουμε να έχουμε αμφίσημη – διφορούμενη άποψη για την εικόνα.
Η σκάλα του Schroeder
Η εικόνα παρουσιάζει δύο ερμηνείες καθώς άλλες φορές η περιοχή Α και άλλες φορές η Β γίνονται αντιληπτές σαν να βρίσκονται πίσω.
πηγές – περισσότερα
Εργαστήρι Πολυμέσων ΟΠΑ
http://www.optillusions.com/
http://www.sciencekids.co.nz/pictures/illusions.html
Η ψευδαίσθηση της Σελήνης – ΣΦΑ Κρήτης
wikipedia – Necker cube
The Ponzo Illusion
