Το υπέρυθρο φως (infrared light) ή υπέρυθρη ακτινοβολία (infrared radiation, IR), εκτείνεται σε ένα μήκος κύματος από εκεί που σταματάει η ορατή ακτινοβολία, δηλαδή περίπου τα 700 νανόμετρα, μέχρι εκεί που ξεκινά η ακτινοβολία των μικροκυμάτων.
Το υπέρυθρο φως το χωρίζουμε σε δύο τμήματα, στο κοντινό που είναι αυτό που βρίσκεται κοντά στο ορατό φως και δεν το αισθανόμαστε καθόλου και στο μακρινό αυτό που πλησιάζει τα Μικροκύματα. Η παρουσία του μακρινού υπέρυθρου φωτός γίνεται ιδιαίτερα αισθητή σαν θερμότητα, κάτι που αποτελεί και το κύριο χαρακτηριστικό του. Όλα τα σώματα, όπως το ανθρώπινο σώμα, τα ζώα, τα δένδρα κά, εκπέμπουν λίγη ή πολύ ακτινοβολία στην περιοχή του υπέρυθρου, (υπέρυθρη ακτινοβολία) και αυτή την υπέρυθρη ακτινοβολία εμείς την αισθανόμαστε σαν λίγη ή πολύ θερμότητα. Μπορεί να μη βλέπουμε το υπέρυθρο φως αλλά αισθανόμαστε τη θερμότητα από τον ήλιο, από το καλοριφέρ, από τη φωτιά κλπ.
υπέρυθρη φωτογραφία της γης
Οι πιο κοινές χρήσεις της υπέρυθρης ακτινοβολίας έχουν να κάνουν με τη νυχτερινή όραση, με ανιχνευτές σε δορυφόρους και αεροπλάνα, για τη μέτρηση θερμότητας σωμάτων, τη μετεωρολογία καθώς και την αστρονομία, παραγωγή θερμότητας κά. Η πιο γνωστή χρήση σε όλους μας είναι η ασύρματη μετάδοση σήματος από το τηλεκοντρόλ της τηλεόρασης, του Dvd player κλπ. Παλιότερα, υπήρχε υπέρυθρη θύρα σε Η/Υ και σε κινητά για μετάδοση δεδομένων αλλά αντικαταστάθηκε από το Bluetooth.
Μια περιοχή της υπέρυθρης ακτινοβολίας, κοντά στο ορατό φως, μπορεί να καταγραφεί με ειδικά φωτογραφικά φιλμ, έγχρωμα και ασπρόμαυρα και έτσι να δούμε εικόνες από αυτό που δεν μπορούν να αντιληφθούν άμεσα τα μάτια μας. Ευαισθησία σ΄αυτό το κοντινό υπέρυθρο φως έχουν και οι αισθητήρες των ψηφιακών φωτογραφικών μηχανών. Η κάμερα του κινητού τηλεφώνου και πολλών ψηφιακών μηχανών, για λόγους οικονομίας, δεν διαθέτει τα απαραίτητα φίλτρα με αποτέλεσμα να καταγράφει μια μικρή περιοχή της κοντινής υπέρυθρης ακτινοβολίας. Έτσι, αν θέλουμε να δούμε το αόρατο υπέρυθρο φως που εκπέμπει το τηλεκοντρόλ της τηλεόρασής μας, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την κάμερα του κινητού μας στραμμένη στη άκρη του.
Η υπέρυθρη ακτινοβολία απορροφάται και ανακλάται από τα αντικείμενα με ιδιαίτερο τρόπο και δημιουργεί μια άλλη οπτική πραγματικότητα που είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στους καλλιτέχνες φωτογράφους.
φυσικό
ασπρόμαυρη φωτογραφία
ασπρόμαυρη φωτογραφία με υπέρυθρο φιλμ
Στη ασπρόμαυρη φωτογραφία κάθε χρώμα αποδίδεται με κάποιο τόνο του γκρι και το ίδιο περίπου συμβαίνει και αν χρησιμοποιήσουμε ασπρόμαυρο υπέρυθρο .
Στο υπέρυθρο φιλμ όμως, το μπλε παρουσιάζεται ασυνήθιστα μαύρο (πχ ο ουρανός, η θάλασσα) ενώ τα σύννεφα και το γρασίδι παρουσιάζονται έντονα λευκά, δημιουργώντας μεγάλες και έξω από τα συνηθισμένα, δραματικές αντιθέσεις.
Στο έγχρωμο υπέρυθρο φιλμ καταγράφεται μια άλλη διάσταση του κόσμου που μας περιβάλει.
το τοπίο της μικρής εικόνας, σε έγχρωμη υπέρυθρη φωτογραφία
Κάθε υλικό απορροφά και ανακλά διαφορετικά την υπέρυθρη ακτινοβολία με αποτέλεσμα τα χρώματα να αλλάζουν και να παρουσιάζονται εξωπραγματικά.
Το έγχρωμο υπέρυθρο φιλμ, εξαιτίας της κατασκευής του, καταγράφει όλα όσα εκπέμπουν υπέρυθρη ακτινοβολία σαν κόκκινο χρώμα, το κόκκινο χρώμα σαν πράσινο και το πράσινο σαν μπλε χρώμα. Τα αποτελέσματα ποικίλουν ανάλογα και με την ώρα που θα γίνει η λήψη (πρωί, μεσημέρι, νύχτα κλπ).
Η θερμότητα των σωμάτων καταγράφεται με ειδικές θερμικές κάμερες και οι εικόνες που μας δίνουν λέγονται θερμογράφημα. Η διαφορά από το υπέρυθρο φιλμ είναι ότι το φιλμ μπορεί να καταγράψει μόνο θερμοκρασίες από 250°C έως 500°C ενώ αυτές οι κάμερες καλύπτουν θερμοκρασίες από -50°C.
Εφόσον υπέρυθρη ακτινοβολία εκπέμπουν όλα τα σώματα με θερμοκρασία πάνω από το απόλυτο μηδέν (-273 β. C) είναι δυνατόν αυτή η ακτινοβολία να καταγραφεί ημέρα ή νύχτα.
Στο θερμογράφημα, η πιο έντονη θερμότητα παρουσιάζεται με κόκκινο ενώ με μπλε παρουσιάζονται οι ψυχρές περιοχές. Οι παραγόμενες εικόνες , πέρα από επιστημονική ή άλλη χρήση, παρουσιάζουν και ιδιαίτερο εικαστικό ενδιαφέρον.
πηγές – περισσότερα
www.photo.gr
http://en.wikipedia.org/wiki/Infrared
http://en.wikipedia.org/wiki/Infrared_photography
http://en.wikipedia.org/wiki/False-color
http://www.infrared-photography.net/
www.infraredphoto.eu
NASA
ΕΘΝΙΚO ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ – θερμογραφία
Basic techniques for digital infrared photography
http://www.gimpusers.com/tutorials/infrared-monochrome.html
Getty Conservation Institute
